Cerkwie są budowlami o konstrukcji zrębowej. Zostały wzniesione w okresie od XVI do XIX wieku jako świątynie społeczności wyznania prawosławnego i greckokatolickiego.
Według typów architektonicznych wyróżnia się cerkwie halickie, łemkowskie, bojkowskie i huculskie. Obrzędowość, ikonografia i technika związane z kulturą poszczególnych grup etnicznych rozwijały się na przestrzeni dziejów. Świątynie są świadectwem odrębnych tradycji budowlanych, zakorzenionych w tradycji Kościoła Wschodniego. Zawierają elementy lokalnego budownictwa i symboliczne odniesienia do kosmogonii danej społeczności. Trójdzielne świątynie wieńczą namiotowe lub cebulaste hełmy. W obrębie obszarów wpisanych, poza cerkwiami znajdują się drewniane dzwonnice, cmentarze i bramy, a wewnątrz cerkwi – ikonostasy i polichromie.
Wpis obejmuje 16 wybranych cerkwi, z których osiem znajduje się na terytorium Polski i osiem na Ukrainie.
Poniżej mapa cerkwi znajdujących się w Polsce:
Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach
Do 1946 r. miejscowość nosiła nazwę Rychwałd. Pierwotnymi jej założycielami byli osadnicy niemieccy (tzw. Głuchoniemcy), którzy ulegli polonizacji. Sama cerkiew została wzniesiona w 1653 roku jako cerkiew łemkowska. Dziś współużytkowana jest przez parafie rzymskokatolicką i greckokatolicką.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych
Obecny wygląd zawdzięcza przebudowie z końca XVIII w. mimo, że jej początki sięgają XVII stulecia. Do Akcji „Wisła” funkcjonowała jako cerkiew łemkowska. Dziś jest parafialnym kościołem katolickim.
Cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku
Pochodząca z 1600 roku pierwotnie funkcjonowała jako cerkiew łemkowska. Dziś jako kościół rzymskokatolicki. To nie jedyna zmiana: w 1813 r. na skutek zagrożenia powodzią przez pobliską rzekę Muszynkę, została przeniesiona z pierwotnej lokalizacji w obecne miejsce. Na cerkiewnej wieży znajduje się dzwon z 1615 r. Ciekawostką zaś jest brak okien w północnej elewacji, co wg legend i wierzeń ludowych miało uchronić wiernych od złych mocy mogących nadejść z tej strony.
Cerkiew św. Paraskewy w Radrużu
Jedna z najstarszych i najlepiej zachowanych cerkwi w Polsce. Powstała w XVI w. pełniła także funkcję obronną.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku
Jedna z dwóch (obok cerkwi św. Michała Archanioła w Smolniku) cerkwi położonych w Bieszczadach, które znalazły się na liście UNESCO.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku
Powstała pod koniec XVIII w. w miejsce spalonej w 1672 r. prze Tatarów pierwotnej cerkwi. Swym wyglądem reprezentuje cerkiew typu bojkowskiego.
Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu
Położona w dolinie Zdyni, dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka, pochodzi z drugiej połowy XVII w. Świątynia jest klasycznym, modelowym przykładem łemkowskiej architektury cerkiewnej.
Cerkiew Nawiedzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu
Czynna, parafialna świątynia greckokatolicka której początki sięgają 1615 roku.
Na terytorium Ukrainy znajdują się:
Cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Potyliczu, cerkiew św. Dymitra w Matkowie, cerkiew Świętej Trójcy w Żółkwi, cerkiew św. Jerzego w Drohobyczu (obwód lwowski), cerkiew Św. Ducha w Rohatyniu i cerkiew Narodzenia Theotokos w Werbiążu Niżnym (obwód iwanofrankowski), cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Jasinie i cerkiew św. Michała w Użoku (obwód zakarpacki).
Wpis: Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat (obiekt transgraniczny wspólnie z Ukrainą). Na liście UNESCO od 2013 r. Numer na liście UNESCO: 1424
Podobne:
[…] Drewniane cerkwie regionu Karpat […]
Możliwość dodawania komentarzy nie jest dostępna.