Trzynastowieczny, warowny klasztor zakonu krzyżackiego został znacznie rozbudowany i upiększony po 1309, kiedy przeniesiono tu z Wenecji siedzibę Wielkiego Mistrza
Malbork, największy przykład średniowiecznego zamku ceglanego, popadł następnie w ruinę, ale został pieczołowicie odrestaurowany na przełomie XIX i XX w. To właśnie w Malborku powstały liczne, obowiązujące dzisiaj techniki konserwacyjne. Po poważnych zniszczeniach w czasie Drugiej Wojny Światowej, zamek został ponownie odrestaurowany, na podstawie szczegółowej dokumentacji opracowanej przez jego wcześniejszych konserwatorów.
Zamek krzyżacki w Malborku to budowla wzniesiona etapami między końcem XIII a połową XV wieku. Jest ważnym symbolem historii centralnej Europy i określa się go jako miejsce autentyczne i integralne. Unikalny gotycki styl oraz zastosowanie w dawnych czasach sprawiły, że w 1994 roku budowla została pomnikiem historii Polski. W 1997 roku wpisano ją zaś na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a w 2007 w plebiscycie „Rzeczpospolitej” została uznana za jeden z siedmiu cudów naszego kraju.
Zamek krzyżacki w Malborku to budowla, która przez wiele lat stała na granicy świętości i przemocy. W latach 1309 – 1457 służyła za rezydencję Wielkich Mistrzów zakonu krzyżackiego i władz Prus Zakonnych. Tym samym zamek krzyżacki jest ważnym symbolem takich historycznych wydarzeń jak krucjaty czy przymusowa chrystianizacja. Budowla dostarcza także wielu informacji na temat królów Polski, którzy zajmowali ją w latach 1457 – 1772. Do zamku uroczyście wjechały takie znane osobistości jak Kazimierz Jagiellończyk czy Zygmunt III Waza.
Zamek krzyżacki w Malborku wielokrotnie restaurowano i odbudowywano. Największe remonty przeprowadzone zostały po zakończeniu II wojny światowej. Prace nad budynkiem przysłużyły się sztuce i budownictwu, pozwalając na odkrycie na nowo wielu zapomnianych technik artystycznych i rzemieślniczych. Wpłynęło to znacząco na ewolucję sposobów odnawiania budowli. Zamek w dawnych czasach stanowił także źródło inspiracji. Wzorowano na nim kolejne budowle zakonu krzyżackiego, jak również inne utrzymane w stylu gotyckim, które powstawały w Europie.
W kompleksie zamkowym znajduje się wiele atrakcji. Można je obejrzeć podczas wycieczki z przewodnikiem, trwającej średnio od 3 do 4 godzin. Najstarsza część to Zamek Wysoki z gdaniskiem, kościołem mariackim i kaplicą św. Anny, w której pochowani zostali, począwszy od Dietricha von Altenburg, Wielcy Mistrzowie zakonu. Pierwotne podzamcze z czasem stało się Zamkiem Średnim, gdzie warto zwrócić uwagę na Wielki Refektarz z innowacyjnym systemem centralnego ogrzewania, szpital oraz Pałac Wielkich Mistrzów. Także dawne tereny gospodarcze weszły w skład Zamku Niskiego z systemem baszt i murów.
Województwo pomorskie. Miasto nad Nogatem. Ok. 470 km od Wrocławia
Wpis: Zamek Krzyżacki w Malborku. Kryteria obiektu: K II, III, IV. Na liście UNESCO od 1999 r. Wizyta: lipiec 2012. Numer na liście UNESCO: 847
