Bułgarskie obiekty z listy UNESCO wciąż wymagają odkrycia

To dziesięć miejsc luźno rozrzuconych po kraju. Leżąca w granicach stolicy Sofii Cerkiew Bojańska była pierwszym obiektem wpisanym na listę. Zresztą Bułgaria szybko aktywowała swoje kolejne miejsca. W 1979 roku wpisane na listę zostały pierwsze cztery bułgarskie zabytki zaś w 1983 r. kolejne trzy. W kolejnych latach tempo wpisów znacznie spadło. Dziś lista oczekująca to 16 miejsc – wpisów. Oznacza to, ze kraj ma naprawdę wiele do zaoferowania dla odkrywców. Osobiście na tę chwilę jestem w statystycznej połowie. Statystycznej.

5/10

5. Zabytkowe miasto Nesebyr

Na niewielkim, skalistym półwyspie Morza Czarnego leży liczące przeszło 3 tysiące lat miasto Nesebyr. Zostało założone ok 1000 r. p.n.e. jako osada tracka Mesembria, by na początku IV w. p.n.e. stać się grecką kolonią handlową. Ruiny miasta pochodzą głównie z okresu hellenistycznego i obejmują akropol, świątynię Apollina, agorę i tracki system murów obronnych. Pośród zabytków znajdują się także stare, średniowieczne, bogato dekorowane cerkwie z okresu kiedy miasto było jednym z najważniejszych ośrodków Bizancjum. Wśród nich wyróżnia się cerkiew Stara Metropolia, cerkiew Jana Chrzciciela czy Pantokratora. Drewniane domy pochodzące z XIX wieku są typowymi dla architektury tamtych czasów.

4. Jeździec z Madary

W miejscowości Madara, na stumetrowej skale, na wysokości 23 metrów nad ziemią znajduje się relief przedstawiający jeźdźca na koniu i podążającego za nim psa. Jeździec przeszywa włócznią lwa, który leży pod przednimi kopytami konia. To scena triumfu, jedyny tego typu zabytek w Europie. Obok wykutej w skale rzeźby znajdują się inskrypcje opisujące wydarzenia z lat 705-831 za panowania władców bułgarskich: Terwela, Kormisosza i Omurtaga. Madara była pierwszym świętym miejscem, pierwszego państwa bułgarskiego przed jego chrystianizacją w IX w. i jest przykładem bułgarskiej sztuki średniowiecznej o wyjątkowym znaczeniu historycznym.

3. Cerkwie Iwanowo

Malownicza dolina Rusenskiego Łomu okolic miasteczka Iwanowo kryje w sobie wyjątkowy zespół cerkwi, kaplic i klasztorów wykutych w skale przez mnichów zamieszkujących tu od XII wieku. Wnętrza kryją w sobie średniowieczne freski przedstawiające żywoty świętych. Liczne skalne cerkwie uległy stopniowemu zniszczeniu na skutek erozyjnego działania rzeki oraz ucierpiały wskutek najazdu Turków osmańskich (m.in. twarze świętych zostały zamalowane, by nie mogły na nie spoglądać oczy okupantów). Z pośród 40 skalnych cerkwi do dzisiejszych czasów pozostało pięć. Najlepiej zachowana świątynią jest cerkiew Bogurodzicy z malowidłami pochodzącymi z XII – XIV w. wykonane wyjątkową techniką tzw. szkoły malarskiej z Tyrnowa.

2. Grobowiec tracki w Swesztari

W 1982 r. w pobliżu miejscowości Swesztari został odkryty grobowiec tracki pochodzący z III w. p.n.e. To miejsce pochówku wodza plemienia Getów (Daków). Konstrukcja grobowca składa się z przedsionka i trzech komór grobowych. Posiada oryginalną dekorację architektoniczna składająca się z polichromowanych kariatyd o formach pół – ludzkich, pół – roślinnych. Na ścianach komory centralnej wykonano w ten sposób dziesięć postaci kobiet. Grobowiec posiada także inne formy dekoracyjne: malowidła ścienne m.in. jeźdźca na koniu któremu bogini ofiarowuje złoty wieniec. Te i inne elementy świadczą o kontaktach i wpływie kultury hellenistycznej na kulturę traków.
Niestety, w środku nie można wykonywać zdjęć. Grobowiec nakryty jest kamiennym (?) sarkofagiem w którym utrzymywana jest stała temperatur i wilgotność.

1. Rezerwat przyrody Srebyrna

Naturalny rezerwat Srebyrna jest terenem wokół słodkowodnego jeziora w pobliżu Dunaju. Obszar rozpościera się na przestrzeni 600 ha i stanowi wylęgarnię dla blisko 100 gatunków ptaków. Samo jezioro o głębokości od jednego do trzech metrów to 200 ha powierzchni wód częściowo porośniętych roślinnością szuwarową będącą znakomitym schronieniem dla ptactwa, także tego, migrującego między Europą a Afryką. Do najbardziej interesujących okazów należą: pelikany kędzierzawe, ibisy, ślepowrony i warzęchy.

Moja przygoda z Bułgarią rozpoczęła się wiosną 2018 roku podczas przedłużonego majowego weekendu. Zaplanowaną trasę podzieliliśmy tak by odwiedzić rumuńska Bukowinę i przez Deltę Dunaju oraz rumuńskie wybrzeże Morza Czarnego dotrzeć w rejon Złotych Piasków. Tu postanowiliśmy zatrzymać się na trzy dni i skupić się na bułgarskich obiektach z listy światowego dziedzictwa UNESCO. W pierwszej kolejności odwiedziliśmy pobliską Madarę gdzie na stumetrowej skale znajduje się imponujący 23 metrowy relief. Następnie skierowaliśmy się do starożytnego Nesebyru, by spędzić tu resztę dnia poznając puste o tej porze roku miasto i jego zabytki.

Kolejny dzień rozpocząłem od wizyty w dolinie Rusenskiego Lomu. Podczas krótkiego trekkingu odwiedziłem samotne klasztory wykute w skałach. Tu również nie spotkałem nikogo, nie licząc przewodnika pilnującego wstępu do pomalowanego wnętrza cerkwi. Z tajemniczej doliny pojechałem do Swesztari, by zajrzeć do trackiego grobowca. Był czynny i wraz z niewielką grupką innych turystów mogłem zanurzyć się w jego wnętrzu poznając niezwykłą historię liczącą grubo ponad cztery tysiące lat . By zamknąć dzisiejszy plan pozostała mi jeszcze wizyta w rezerwacie przyrody Srebyrna leżącym tuż przy Dunaju. Dnia starczyło mi by w rezerwacie dostrzec w oddali stado pelikanów i rzucić okiem na nieco rozczarowujący akwen wodny.

Bilans tego dnia to prawie 600 km jazdy po nienajlepszych, ale urokliwych drogach. Z dziesięciu bułgarskich obiektów znajdujących się na liście miałem zatem pięć. Pozostało drugie tyle, ale te zostawiłem sobie na kolejne wizyty w tym pięknym kraju, który niekoniecznie kojarzyć mi się będzie z Morzem Czarnym. Wspaniale będę wspominał dodatkowe „zdobycze” wyjazdu: wizytę w muzeum Warneńczyka w Warnie i prawie dwugodzinną pogawędkę z jego dyrektorem oraz wycieczkę do pobliskiego Skamieniałego Lasu. Ale o tym opowiem pewnie innym razem.

Bułgaria, trzykrotnie mniejsza od Polski z liczbą 7 milionów mieszkańców to niezwykły historycznie i poznawczo kraj wart głębszej eksploracji. Dziesięć obiektów z listy jest na tyle rozrzucone po kraju, że logistycznie mogą zmęczyć. Jednak każde z nich z pewnością zasługuje by je poznać i zobaczyć. Zatem: do zobaczenia Bułgario! (Sebastian Mierzwa, zima 2020 r)

5/10