Przy okazji poszukiwań podobieństw pomiędzy twierdzą w Luksemburgu, a twierdzą w Kłodzku postawiłem luźną tezę, że herb Kłodzka mógłby pochodzić z belgijskiej Limburgii
Jaka byłaby jego droga? – o tym poniżej
Powszechnie przyjmuje się, że herb Kłodzka wywodzi się z okresu panowania czeskiej dynastii Przemyślidów. Przypuszcza się, że według niepotwierdzonego dokumentu Kłodzko posiada prawa miejskie od 1223 rok, a herb kłodzki został nadany miastu za Przemysła Ottokara – króla Czech, który panował w latach 1253-1278. Sam Przemysł jednak posługiwał się takim oto herbem:
Jego następca, Wacław II panujący w Czechach w latach 1278 – 1305 posługiwał się podobno takim herbem:
Herb ten możemy znaleźć w Codex Manasse – zbiorze średniowiecznych poezji niemieckiej spisanej w latach 1305-1340 r.
Piszę „podobno takim herbem”, bo zadziwiająca zmianą jest wymiana herbu podczas panowania jednej dynastii. Przemysł Otokar i Wacław II to wciąż Przemyślidzi. Zakres dat zapisu jest dość rozciągnięty co mogłoby skutkować np. błędnym przypisaniem herbu z lwem Wacławowi II.
Teraz przeniesiemy się do Księstwa Limburgii, której herb w 1065 roku wyglądał tak:
W Limburgii od 1070 roku panuje dynastia luksemburska, która w 1247 r. zapanowała również nad Luksemburgiem. Stało się to za sprawą Jana Luksemburskiego (Ślepego), który w 1309 roku sięgnął po koronę Czech. Herb Jana Ślepego wyglądał tak:
To skrzyżowanie lwa z Limburgii z lwem luksemburskim. Oznaczałoby to, że lew z Limburgii mógł trafić przez Luksemburg do Czech przy okazji wygaśnięcia dynastii Przemyślidów i objęcia tronu Czeskiego przez Jana Luksemburczyka. Tym samym lew mógł trafić do Kłodzka znajdującego się w owym czasie pod panowaniem czeskim. Herb Kłodzka przybrał poniższy wygląd.
I tym sposobem mielibyśmy w Kłodzku limburskiego lwa. Oznaczałoby to także, że lew w Kłodzku pojawił się ok. 1309 roku wraz z Janem Luksemburskim. Niestety przeczyłoby to wszystkim legendom o pochodzeniu kłodzkiego herbu jak również datowaniu np. pieczęci z XIII wieku. Zatem powyższe rozważania stawiam jako luźną hipotezę.
Ale stawiam także silny argument za słusznością tezy bo poniższa ilustracja
to najstarsze zachowane kolorowe przedstawienie heraldycznego godła Czech (obecnie herb Mniejszych Czech) występujące w rękopisie. „Pasjonał przeoryszy Kunegundy” występujący także jako „Pasjonał opatki Kunegundy”. Kunegunda Czeska była córką Przemysła Ottokara II. Czas powstania pasjonału to okres pomiędzy 1312, a 1321 rokiem.
Czeski lew ma prawdopodobnie jednak głębszy rodowód
Silne argumenty przemawiające za tym, iż czeski król Przemysł Ottokar II panujący w latach 1253 – 1278 faktycznie posługiwał się herbem lwa. Jak powszechnie wiadomo prowadził walkę ze swym ojcem, królem Czech Wacławem I. Było to w latach 1247-1249. W obszarze walk wewnątrz dynastii mógł zatem przyjąć herb lwa by odróżnić się od „Płonącej Orlicy” swojego ojca.
Zresztą o przypisywanym Ottokarowi lwie mówi legenda rzekomo zasłyszana i zapisana przez czeskiego pisarza żyjącego w latach 1658 – 1725 Jana Františka Beckovskýego, który pisze m.in. „Królowa Kunka, żona Wacława I wracała drogą Kladską z Hradec Klalove do Pragi i w Mestcu urodziła syna, Przemysła, potomka króla. W konsekwencji tego zdarzenia Przemysł Otokar II upamiętnił swoje miejsce urodzenia, nadając miastu herb lwa i wiele przywilejów”. (za: Poselkyně starých příběhův českých). Jak widać Przemysł lubił swojego lwa.
Władysław II panujący w Czechach w latach 1140- 1172 ma również legendarnie silny wkład w pochodzenie herbu „srebrnego lwa na czerwonym polu”. Miałby go „dostać” za zasługi w podboju Mediolanu w 1162 r. od cesarza Fryderyka Barbarossy. Walka doprowadziła do upadku miasta i Władysław II wrócił ostatecznie do domu z bogatą nagrodą w złocie i srebrze, wielkiej chwale i rzekomo (według niewiarygodnych danych z kroniki Dalimila z XIV wieku) ozdobiony zupełnie nowym herbem – srebrnym lwem na czerwonym polu. źródło >>>
Wobec powyższego, jak to często bywa przy grzebaniu w historii jedna teza przeczy innej tezie za sprawą kolejnych materiałów badawczych. Jedno jest pewne: kolejny wypad do Kłodzka dostarczył mi pasjonujących odkryć związanych z historią Dolnego Śląska.
(Sebastian Mierzwa 2020)
W tekście wykorzystano prace:
Herb Luksemburga: By Spedona – Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5513932
Herb Kłodzka: By Poznaniak – Praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4360820
Herb Jana I Luksemburskiego: By Odejea, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=607613
Herb Limburgii: By SodacaniThe source code of this SVG is valid.This vector image was created with Inkscape. – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=52069575
Herb Przemyslidów: By Erb_Přemyslovců.png: copy of Daniel Zeman’s uploadderivative work: Petr Wudi (talk) – Erb_Přemyslovců.png, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14613677
Herb Wacława I: By FDRMRZUSA – Ten obraz wektorowy zawiera elementy, które zostały zaczerpnięte lub zaadaptowane z tego pliku: Arms of Charles IV, Holy Roman Emperor.svg.Based on:, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=78777103
Pasjonał Kunegundy: https://en.wikipedia.org/wiki/File:PasionalKunhuty.jpg
okładka: Kodeks Manesse: By Master of the Codex Manesse (Additional Painter I) – http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/cpg848/0015, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=193951
